Organizacja ochrony środowiska, ulegała systematycznym przekształceniom Początków organizacji można dopatrywać się w utworzeniu w końcu lat 60-tych w Centralnym Urzędzie Gospodarki Wodnej, zajmującym się uprzednio tylko gospodarowaniem i ochroną zasobów wodnych Biura ds. Ochrony Powietrza Atmosferycznego i niemal równoczesnemu utworzeniu wojewódzkich wydziałów gospodarki wodnej i ochrony powietrza oraz ich odpowiedników w-powiatach. Z pewnością wpływ na te poczynania organizacyjne miał wystosowany w połowie lat 60-tych, przez Sekretarza Generalnego ONZ U Thanta apel w sprawie konieczności działań globalnych na rzecz ochrony środowiska naturalnego człowieka. Po rozwiązaniu CUGW w 1972 r. utworzono Ministerstwo Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska, po roku przekształcone w Ministerstwo Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska Ważnym asumptem do rozwoju organizacji zarządzania ochroną środowiska było opracowanie przez MAGTOS programu ochrony środowiska a następnie przyjęcie przez Sejm ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska. Na początku lat 80-lych utworzono Państwową Inspekcję Ochrony Środowiska. W 1983r. utworzono Urząd Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który zwiększając zakres kompetencji kolejno o zagadnienia geologii oraz leśnictwa i ochrony przyrody przekształcano w Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, obecnie Ministerstwo Środowiska. W 1998r. przy równoczesnym zmianie kompetencji i struktury organizacyjnej zmieniono nazwę PIOS na Inspekcję Ochrony Środowiska. Istotne zmiany w zakresie kompetencji organów i jednostek odpowiedzialnych za ochronę środowiska towarzyszyły reformie administracyjnej - utworzeniu samorządowych powiatów i obok administracji rządowej na szczeblu wojewódzkim samorządu województwa Istotne znaczenie dla tworzenia finansowych podstaw ochrony środowiska miało utworzenie najpierw funduszu gospodarki wodnej a następnie funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Organizacja ochrony środowiska
Wprowadzony ustawą z dnia 24 lipca 1998r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej - w związku z reformą ustrojową państwa (Dz.U. Nr 106, póz. 668) tzw. ustawą kompetencyjną podział kompetencji i zadań przede wszystkim pomiędzy gminy, powiat, samorząd województwa, wojewodę i centralne organy administracji rządowej z jednej strony zdecentralizował zarządzanie środowiskiem, zaś z drugiej spowodował niekiedy nieczytelny podział kompetencji. Nie budzi zastrzeżeń przekazywanie przez wojewodę części zadań do samorządu powiatowego (starosty). Kryterium podziału jest czytelne, oparte zostało m.in. na podziale na inwestycje (obiekty) szczególnie szkodliwe dla środowiska i zdrowia ludzi, będące w kompetencjach wojewody i inwestycje (obiekty) mogące pogorszyć stan środowiska, będących w kompetencjach samorządu powiatu
Przykładem braku czytelności podziału kompetencji mogą być:
. Gospodarowanie środkami wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej przez powołaną przez marszałka województwa (zarząd województwa) radę nadzorczą, przy czym zarząd województwa przyjmuje sprawozdania z działalności funduszu, natomiast nadzór nad legalnością uchwał rady nadzorczej wojewódzkiego funduszu sprawuje tak jak poprzednio wojewoda.
. Uzgadnianie (opiniowanie) warunków zabudowy i zagospodarowania terenu na podstawie ocen oddziaływania na środowisko dla inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi przeniesiono ze szczebla centralnego - minister, na szczebel wojewódzki, ale organem uzgadniającym nie jest wojewoda, a wojewódzcy inspektorzy - ochrony środowiska i sanitarny. Dla inwestycji mogących pogorszyć stan środowiska dotychczasowe kompetencje wojewody przeniesiono na szczebel powiatu, ale uzgodnienia powierzono powiatowemu inspektorowi sanitarnemu. Uzgadnianie projektów budowlanych na podstawie ocen oddziaływania na środowisko, bez względu na zakwalifikowanie inwestycji pozostawiono bez zmian wojewodzie.
Zadania organów administracji publicznej (samorządowej i rządowej) można podzielić na następujące grupy zadań:
. Zadania o charakterze bezpośrednio-wykonawczym - polegające na budowie komunalnych urządzeń ochrony środowiska (np. oczyszczalni ścieków, urządzeń służących do wykorzystania lub unieszkodliwiania odpadów), a także związane z zapewnianiem ładu przestrzennego leżą w kompetencjach samorządu gminy.
. Zadania o charakterze zobowiązaniowe - reglamentacyjnym związane z ustalaniem poprzez decyzje administracyjne treści i zakresu obowiązków innych podmiotów korzystających ze środowiska lub na nie oddziaływujących, w tym określanie dopuszczalnych norm odprowadzania zanieczyszczeń należą do kompetencji wojewody lub starosty realizującego zadania należące do administracji rządowej.
. Zadania o charakterze kontrolno - nadzorczym polegające na badaniu stanu środowiska i przestrzegania przez podmioty korzystające ze środowiska obowiązków wynikających bezpośrednio z prawa i z decyzji administracyjnych realizowane są głównie przez Inspekcję Ochrony Środowiska oraz podlegające wojewodzie wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska. Również organa samorządowe maj ą uprawnienia kontrolne.
. Zadania związane z tworzeniem projektów podstaw prawnych polityki ekologicznej należą do kompetencji Ministra Środowiska.
Minister Środowiska uprzednio Minister Ochrony Środowiska. Zasobów Naturalnych i Leśnictwa jest głównym organem rządowym (administracji publicznej) odpowiedzialnym za gospodarowanie środowiskiem. Do kompetencji Ministra Środowiska należą w szczególności :
. ochrona środowiska oraz zapobieganie i ograniczanie zanieczyszczeń,
. ochrona przyrody,
. gospodarka wodna i ochrona przeciwpowodziowa,
. ochrona lasów i gospodarka leśna,
. gospodarowanie zasobami mineralnymi, w tym przyznawanie koncesji na prace badawcze i wydobywanie kopalin.
Do obowiązków Ministra należy jak wyżej wspomniano opracowywanie i wdrażanie polityki ekologicznej państwa, formułowanie projektów przepisów z zakresu ochrony środowiska, w tym norm ochrony środowiska, nadzór nad podległymi służbami ochrony środowiska oraz koordynacja inwestycji oraz współpracy z zagranicą w tej dziedzinie
