Wykroczenia
Człowiek wraz ze swoją działalnością jest ściśle sprzężony z systemem przyrodniczym (powietrze, woda, gleby, ekosystemy, zasoby biologiczne różnorodność biologiczna). Zachowanie równowagi w tym systemie wymaga spójnego i łącznego zarządzania zarówno dostępem do zasobów środowiska oraz likwidacją i zapobieganiem powstawaniu negatywnych dla środowiska skutków działalności, gospodarczej (ochrona środowiska) jak i racjonalnym użytkowaniem przyrodniczych zasobów (gospodarka wodna, leśnictwo, ochrona zasobów surowcowych i glebowych, planowanie przestrzenne).
Bezpieczeństwo ekologiczne społeczeństwa i gospodarki wymaga nie tylko wprowadzenia zabezpieczeń przed niekorzystnym oddziaływaniem na środowisko działalności gospodarczej prowadzonej na terenie Polski i poza jej granicami, ale także zabezpieczenia odpowiednich zasobów dyspozycyjnych wody, zaspokajających potrzeby ilościowe i jakościowe, zachowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej, zwiększenia lesistości kraju, oraz zwiększenia powierzchni obszarów chronionych.
Według prawa polskiego wykroczeniem jest czyn społecznie niebezpieczny o znamionach określonych w Kodeksie Wykroczeń lub innej ustawie, bezprawny, zawiniony i zagrożony karą zasadniczą aresztu do 3 miesięcy, ograniczenia wolności do 3 miesięcy, grzywny lub nagany.
Odpowiedzialność za wykroczenia mogą ponosić tylko osoby fizyczne. Najważniejsze wykroczenia przeciwko środowisku to:
1. nie przeprowadzanie wymaganych pomiarów zanieczyszczeń powietrza i promieniowania,
2. niestosowanie środków niezbędnych do zachowania równowagi przyrodniczej przy przygotowywaniu i wykonywaniu robót ziemnych zmieniające stosunki wodne albo naruszenie ustalonych przez IOŚ lub WIOŚ warunków prowadzenia robót na terenach o szczególnych wartościach społeczno-gospodarczych,
3. nieprzestrzeganie zarządzeń nadzwyczajnych mających na celu ochronę powietrza, naruszenie wprowadzonych zakazów lub nakazów mających na celu ochronę walorów wypoczynkowych i krajobrazowych terenu, naruszenie zasad postępowania w parku wiejskim, naruszenie zakazu pogarszania warunków korzystania ze środowiska,
4. niszczenie roślinności służącej wiązaniu gleby albo roślin lub zwierząt przyczyniających się do oczyszczania środowiska, stosowania środków chemicznych, wykonywanie robót ziemnych lub korzystanie ze sprzętu mechanicznego albo urządzeń technicznych w sposób powodujący uszkodzenie drzew,
5. nieprzestrzeganie wymagań ochrony środowiska przed odpadami,
6. nieprzestrzeganie obowiązków związanych z zapewnieniem ochrony środowiska przed promieniowaniem,
7. nieuwzględnienie wymagań ochrony środowiska w projektowanych, konstruowanych lub wytwarzanych maszynach i innych urządzeniach technicznych bez poddania ich obowiązkowej ocenie co do zgodności z wymogami ochrony środowiska,
8. nie wyposażanie maszyny lub innego urządzenia w zabezpieczenia chroniące środowisko lub nie przeprowadzanie wymaganych okresowych kontroli.
Jeśli chodzi o ochronę przyrody wykroczeniami są:
1. umyślne naruszenie zakazów mających na celu ochronę tworów przyrody,
2. nabywanie, przyjmowanie, pomaganie w ich zbyciu lub ukryciu przedmiotów pochodzących z wykroczenia (np. chronionych roślin lub zwierząt).
W gospodarce wodnej za wykroczenia uznano m.in.:
- korzystanie z wody lub wykonywanie urządzeń wodnych bez wymaganego pozwolenia wodno-prawnego, korzystanie z wody z przekroczeniem warunków określonych w pozwoleniu wodno-prawnym.
W budownictwie przyjęto, że wykroczenia popełnia ten. kto przy projektowaniu, wykonywaniu robót budowlanych nie spełnia obowiązków ochrony środowiska w budownictwie
W łowiectwie wykroczeniem jest m.in. podbieranie jaj i niszczenie gniazd ptaków łownych, przetrzymywanie zwierzyny bez odpowiedniego zezwolenia, hodowanie lub utrzymywanie bez zezwolenia chartów bądź ich mieszańców.
W dziedzinie rybactwa śródlądowego wykroczeniem jest bezprawny połów ryb bądź amatorski połów ryb bez właściwych dokumentów i zezwoleń oraz połów ryb niewymiarowych w czasie ochronnym zakazanymi narzędziami elektrycznymi, środkami wybuchowymi. Według Kodeksu Wykroczeń przewiduje się również odpowiedzialność za naruszanie przepisów o szeroko pojętej ochronie środowiska obejmujące np. takie wykroczenia jak: usuwanie, niszczenie lub uszkadzanie drzew lub krzewów przydrożnych, niszczenie lub uszkadzanie w miejscach publicznych roślinności, niezachowanie przepisów przeciwpożarowych w lasach, zbieranie owoców leśnych lub grzybów sposobem niedozwolonym itp.
Przestępstwem przeciwko środowisku jest społecznie niebezpieczny czyn (o znamionach określonych w Kodeksie Karnym lub w innej ustawie), bezprawny, zawiniony i zagrożony wymierzoną przez sąd karą. Najważniejsze czyny uznane za przestępstwa godzące w zasady ochrony środowiska są następujące:
1. zanieczyszczenie wody, powietrza lub ziemi, które pociągnęło za sobą niebezpieczeństwo powszechne dla życia lub zdrowia ludzi,
2. albo dla mienia, /.niszczenia w świecie roślinnym i zwierzęcym w znacznych rozmiarach,
3. wyrąb drzewa w lesie w celu przywłaszczenia.
4. zanieczyszczenie morza olejami usuwanymi ze statków,
5. dopuszczenie do oddania do eksploatacji obiektu budowlanego lub zespołu obiektów bez jednoczesnego uruchomienia wymaganych urządzeń chroniących środowisko,
6. nie utrzymywanie we właściwym stanie urządzeń ochrony środowiska lub urządzeń zabezpieczających przed szkodliwymi uciążliwościami dla środowiska w postaci hałasu, wibracji lub promieniowania albo służących do unieszkodliwiania odpadów.
7. naruszenie przepisów o obowiązku ochrom gruntów rolnych wysokiej jakości i gruntów leśnych albo nie wykazywanie należytej staranności w zapewnieniu oszczędnego wykorzystania lub przejmowania bez zgody właściwego organu gruntów rolnych i leśnych na inne cele. niedokonywanie rekultywacji gruntów
